Koca bir yılı daha geride bıraktık ve ben her yıl olduğu gibi yine almanak hazırlamak için düşünmeye, hafızamı tazelemeye başladığımda bu yılın diğer yıllardan farklı bir önem taşıdığını bir kez daha hatırladım. Biz 2014’ü geride bırakırken sinemamız da 1 asırı devirmiş oldu. Geçen yılki almanağı hazırlarken sinemamızın 100. Yılını kutlayacağımız bir yıla girmenin heyecanı ve gururunu yaşıyordum. Ancak şu anda geride bıraktığımız yılı düşündüğümde aklıma “sinemamıza 100. Yılında yeterli ilgiyi gösterdik mi?” sorusu geliyor. Hemen hemen pek çok etkinliğin ana temasıydı “100. yılını kutlayan Türkiye sineması”. Öyle ki TÜYAP İstanbul kitap fuarının temasıydı sinemamızın 100. Yılı. İstanbul Modern’de açılan Yüzyıllık Aşk sergisi de sinemamızı taçlandıran bir başka etkinlikti. Sergi sinemamıza saygı duruşu niteliğindeydi ve gerçekten hafızamızı tazelemek adına çok başarılıydı. Venedik Film Festivali’nde düzenlenen resepsiyon, Cannes Film Festivali’ndeki Türkiye sineması gecesi gibi etkinliklerle, özel gecelerle sinemamızın 100. yılını kutladık. Ancak daha başka neler yapılabilirdi sorusu hala tartışma konusu.
Bir diğer yandan ise 2014 yılı rekorlar yılı oldu. Çünkü bu yıl gösterime giren film sayımız 35 yıl sonra ilk kez 100’ü geçti, geçen yıl 86 yerli yapım izlemiştik vizyonda. Geride bıraktığımız yılda ise 111 yerli yapımla karşı karşıya kaldık. Bu sayıya 255 yabancı yapımı da eklersek toplamda 366 film vizyonda kendine yer buldu, bu filmleri izleyen kişi sayısı ise ben bu yazıyı yazarken 59.381 idi. Biraz rakamlardan uzaklaşıp 2014 yılında sinema dünyasında akıllara kazınan neler olmuş hatırlayalım…
“EN İYİ 100 TÜRK FİLMİ”
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Türkiye sinemasının kuruluşunun 100’üncü yılı nedeniyle başlattığı ‘En İyi 100 Türk Filmi’ anketinde ‘Hababam Sınıfı’ uzun süre liderliğini korusa da Metin Erksan’ın ‘Susuz Yaz’ı 100 yılın en iyi Türk filmi seçildi.
“YILIN EN ÇOK İZLENEN YAPIMLARI”
Yılın en çok izlenen ilk 5 filmi 1 asırı geride bırakan sinemamızın filmleri oldu. Listenin ilk sırasında Recep İvedik 4 yer alırken, 2. sıraya Eyvah Eyvah 3 oturdu. En çok izlenen 3. Yapım ise 2013 yılında vizyona giren ama 2014’te de vizyon hakimiyetini koruyan Düğün Dernek oldu. Pek Yakında yılın en çok izlenen 4. filmi olurken, Unutursam Fısılda listenin 5. sırasında kendine yer buldu.
“YILIN EN ÇOK TARTIŞILAN OLAYI”
Şüphesiz 2014 yılında sinema dünyasında en çok konuşulan ve sinema çevrelerini ikiyeye bölen olay Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde yaşanan sansür tartışmasıydı. Belgesel yarışma filmlerinden Reyan Tuvi imzalı “Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek” adlı yapımın yarışmaya kabul edilmemesi ardından yaşanan olaylar belgesel yarışmasının iptali ve pek çok sinema yazarının Altın Portakal’a katılmamasıyla sonuçlandı.
Yılın bir diğer tartışma konusu ise; Venedik Film Festivali’nden Jüri Özel Ödülüyle dönen Kaan Müjdeci imzalı “Sivas” oldu. 11 yaşındaki Aslan adlı bir çocukla Sivas adındaki bir bozkır köpeğinin hikayesinin anlatıldığı filmle alakalı dövüş sahnelerinde köpeklere zarar verildiği” iddialarına Kaan Müjdeci filmin kamera arkası videosunu yayımlayarak yanıt verdi ve çekimlerde hiçbir hayvana zarar verilmediğini belirtti.
“YILIN EN ÖNEMLİ ÖDÜLÜ”
Sinemamıza 100. Yıl hediyesi Nuri Bilge Ceylan’dan geldi. Ceylan; izleyenlerden ve eleştirmenlerden tam not alan filmi “Kış Uykusu” ile Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye’ye layık görüldü. Ceylan; Yılmaz Güney’den tam 32 yıl sonra bu ödülü kucaklayan 2. yönetmen oldu. En İyi Yabancı Film kategorisinde Oscar adayımız olan yapım maalesef son 9 aday arasına kalmayı başaramadı.
‘SON UMUT’
Çekimlerinin İstanbul ve Çanakkale’de gerçekleşmesi, başrollerini Russel Crowe ve Olga Kurylenko ile birlikte Cem Yılmaz ve Yılmaz Erdoğan’ın paylaşması ve Çanakkale Savaşı’nı başka bir açıdan anlatmasıyla çokça konuşulan “Son Umut” 2014’ün son haftasında vizyonda yerini aldı. Ancak beklentileri karşılayamadı.
“AND THE OSCAR GOES TO…”
Her ne kadar siyasetin ve başka hesapların da içinde yer aldığı bilinse de sinema dünyasının heyecanla beklediği Oscar’da bu yıl En İyi Film ödülüne “12 Yıllık Esaret” layık görüldü. 10 dalda ödüle layık görülen “Düzenbaz” geceden eli boş ayrılırken Leonardo Di Caprio bir kez daha en iyi erkek oyuncu Oscar’ına uzanamadı. Caprio ödülü Matthew McConaughey’e kaptırdı. En iyi yönetmen Oscar’ı Yerçekimi ile Alfonso Cuaron’un olurken, en iyi kadın oyuncu ödülü herkesin kesin gözüyle baktığı Cate Blanchett’e verildi.
“PEK YAKINDA”
Cem Yılmaz imzalı yapım her zaman olduğu gibi pek çok tartışmaya neden oldu. Levent Kırca’nın “Pek Yakında”nın 2001’de kendisinin yazıp yönettiği “Son” filminden alıntı olduğu iddiası çok konuşuldu. Kırca, bu iddiasıyla Yılmaz’a 60.000 liralık dava açtı. Ünlü komedyen twitter hesabından açıklama yaptı. Haberi her yerde görünce açıklama yapma ihtiyacı duyduğunu belirten Yılmaz, “Melis Alphan yine kızacak ama her yerde bu haberi görünce bir açıklama istedi gönlüm….Filmi yine çalmışım… Bu artık çivinin çıktığı insanlarda utanma kalmadığını gösteriyor benim için… Buna inanan varsa da canı sağ olsun…” dedi. Yılmaz, “Beni bir oyuncak gibi kullanmak istiyorsunuz sizi anlıyorum… Varın oynayın dilediğiniz gibi. Film yapmak ne kolay ne ciddiyetsiz iş bazısına. Tesekkür ederim.” ifadelerini kullandı. Ancak film tartışmasız 100. yılındaki sinemamıza saygı duruşu niteliğindeydi. Belki de sinemamızda denenmiş her janra ayrı ayrı selam çaktı diyebiliriz.
“ALTIN ASLAN, ALTIN AYI…”
Başkanlığını Alexandre Desplat’ın yaptığı 71. Venedik Film Festivali Jürisi, festivalin büyük ödülü olan “Altın Aslan”a, İsveçli yönetmen Roy Andersson’un komedi-dram türündeki “A Pigeon Sat On A Branch Reflecting On Existence” isimli filmini layık gördü.
- Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı’ya Diao Yinan’ın “Siyah Kömür, İnce Buz” adlı filmi layık görüldü. Yarışmada favori olarak gösterilen Boyhood, yönetmeni Richard Linklater’a En İyi Yönetmen ödülünü kazandırırken, Kutluğ Ataman’ın, festivalin Panorama bölümünde gösterilen filmi Kuzu, CICAE (Uluslararası Sanat Sinemaları Konfederasyonu) Ödülü’ne layık görüldü.
“FESTİVALLERİMİZ…”
- kez düzenlenen İstanbul Film Festivali’nde ise Altın Lale en iyi film ve en iyi senaryo ödülüne Tayfun Pirselimoğlu imzalı “Ben O Değilim” layık görüldü. En İyi Yönetmen ise İtirazım Var ile Onur Ünlü oldu.
21.’si düzenlenen Adana Altın Koza Film Festivali’nde En iyi Film ödülü Nesimi Yetik imzalı “Toz Ruhu”nun oldu. En İyi Yönetmen ödülüne Deniz Seviyesi filmine imza atan Nisan Dağ ve Esra Saydam layık görülürken, en iyi senaryo ödülünü Balık filmiyle Derviş Zaim aldı.
Büyük tartışmalarla başlayan Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Film ödülüne Kutluğ Ataman imzalı Kuzu filmi layık görüldü. En İyi İlk Film ödülü ise Saraybosna Film Festivali’nde en iyi film seçilen Erol Mintaş imzalı “Annemin Şarkısı’nın oldu. En İyi Yönetmen ödülüne ise İtirazım Var ile Onur Ünlü layık görüldü.
MERVE GENÇ