Sinema Yazarlarının verdiği SİYAD ödüllerine yönelik özellikle genç yönetmenlerden çokça soru almaya başladım son dönemlerde. “Filmimizi nasıl gönderebiliriz, başvurular ne zaman, kaçırdık mı yoksa, bakalım benim filmimi aday gösterecekler mi?” Açıkçası çok da bilgi sahibi olmadığım, sadece kültür-sanat haberlerinde rastladığım kadarıyla ilgilendiğim, bilmediğim yerden geliyordu sorular. Ben de bir bilene sorayım dedim. Ve Banu Bozdemir’e sordum. Kendisi yeni dönem SİYAD Başkan Yardımcısı. Çocuk kitapları yazarı ve sinema eleştirmeni. 1993 yılında SİYAD’a üye olmuş. Yıllardan beri kısa film kurulunda ve son yıllarda da kısa film kuruluna başkanlık ediyor. Oylamalara aktif olarak katıldığını gerek adayların belirlenmesinde gerek finalde olsun her daim oy kullandığını belirtiyor.
SİYAD Türkiye Sineması Ödülleri mi? SİYAD Ödülleri mi? Bu yıl için “52. SİYAD Sinema Ödülleri 2020” diye geçiyor. 1977’de kurulduğuna göre, SİYAD 43 yaşında. Bu kafa karışıklığını giderir misin öncelikle?
SİYAD Türkiye Sineması Ödülleri olarak geçiyor. Sinema yazarları bir araya gelip yıl içinde vizyona girmiş uzun metrajlı filmleri ödüllendirmeye başlamışlar. Dernekleşme süreci daha sonra geliyor O yüzden arada yıl farkı var. SİYAD 1977 yılında Atilla Dorsay, Turhan Aksoy, Refik Bulutçu, Turhan Gürkan, Onat Kutlar, Kami Suveren ve Erman Şener tarafından kuruluyor.
SİYAD Ödülleri kaç kategoride veriliyor?
Uzun metrajlı filmler için 11 kategorimiz var Bunun yanında kısa film ödülleri, kısa ve uzun belgesel ödülleri ile geçen yıllarda kaybettiğimiz sevgili Giovanni Scognamillo için verdiğimiz Gio fantastik dalı ödüllerimiz var.
Sanırım adaylar başvurmuyor? Nasıl belirleniyor finalistler?
Evet, o yıl içinde sinemalarda gösterme girmiş filmler arasından üyelerimizin oylarıyla belirleniyor. Her film doğudan aday oluyor ve üyelerin oy verme durumuna göre adaylık kazanabiliyor. Bu Belgesel ve Gio ödülleri için de geçerli ama benim de içinde bulunduğum kısa film kurulu olarak biz ayrıca başvuru alıyoruz. Ama festivallerde gösterilmiş kısaları da es geçmiyoruz.
Peki finalde ödül alacaklar hangi sistemle belirleniyor?
Finalde her dalda belirlenen beş ödül, bir kez daha oylamaya tabii tutuluyor. Bunu dijital olarak yapıyoruz. SİYAD üyesi herkes filmlerle ilgili özel bir ilişkisi olmadığı durumda oy kullanabiliyor. Oylamalar sonucunda en fazla oy alan filmler ve adaylar birinci oluyor ve her yıl düzenli olarak düzenlenen SİYAD gecesinde ödüllerini onlara sunmuş oluyoruz.
Filmlerle özel ilişkisi olanlar oy kullanamıyor. Bu önemli ve etik bir detay. Bunu kontrol eden bir mekanizma var o zaman.
Evet bir filmin künyesinde teşekkür mahiyetinde ismi olan sinema yazarları o yıl oylamada yer almıyor. Mekanizma aslında sinema yazarlarının kendisi. Şu filmle organik bir bağım var demesi yeterli. Ya da künyede, jenerikte karşımıza çıkıyor zaten.
SİYAD Ödüllerinin diğer festival ve çeşitli kurum ve kuruluşları tarafından verilen ödüllerden farkı ne?
SİYAD ödülleri dediğim gibi sinemalarda gösterime girmiş her filmi kapsıyor ve jüri dediğimiz kişiler dernek üyesi olan eleştirmenler. O yüzden sektörel olarak önem verilen, beklenen bir ödüllendirme sistemi. Bir de eleştirmenler çok fazla film izledikleri için bunun fark ve avantajını bakış açısı olarak yarışan filmlere sunuyorlar diye düşünüyorum.
SİYAD Ödülü almak bir sinemacıya ne kazandırır? Ne tür bir yol açar? Yine aynı şekilde SİYAD’a bu ödülleri vermek ne kazandırır?
SİYAD ödülleri para ödülü barındırmayan, prestij diyeceğimiz ödüller. Ödüller biliyorsunuz bir anda hayat kurtaran, kazanan kişinin önünü bir anda açan sistemler değil. Ama SİYAD ödüllerini daha doğru bir ödüllendirme sistemi kabul eden yapımcılar ve yönetmenlerin sayısı bir hayli çok. Onlar için bir onaylanma içerdiğini düşünüyorum ve diğer filmleri için itici bir güç oluyor. SİYAD ödülleri gelenekselleşmiş ve sektör için önemli hale gelmiş bir ödüllendirme. Bunun için her yıl bayağı emek sarf ediliyor. Önem veriyor. Bu da özellikle ulusal sinemanın gelişimi için bir destek ve teşvik anlamına geliyor uzun vadede.
Demek prestij ödülü olarak görüyorsunuz. Memlekette prestij ödüllerine bence gerçekten daha çok ihtiyaç var. Herkesin hem fikir olduğu prestij ödüllerine. Hem de her alanda. Herkesin evet dediği marka değeri yüksek prestij ödüllerimiz var mı ki? Festivallerin verdikleri ödüller çoğunlukla tartışılıyor. körler sağırlar durumu hep konuşulan mesele…
Evet işin içine para girince maalesef işin rengi ve kokusu değişiyor. SİYAD ödülleri para vaat etmeden, önem kazanan ödüllerden. Dediğim gibi oylama sistemiyle yapılıyor ve genel anlamda sinema yazarlarının bakışını önemsiyor sektör. Akçeli ödüller başka bir yazının konusu bile olabilir. Her festivali neredeyse takip ediyorum ve içerik, ödüllendirme ve ödül dağılımı konusuna tartışılması gereken o kadar çok konu var ki… Sektörel olarak bir birlik yok bir kere… Herkes birbirine diş biliyor, takdir etme duygusu yerini sürekli yapıcı olmayan eleştirilere bırakmış. Film seçimleri bile adaletsiz, herkese kendisine yakın filmi koymaya çalışıyor programına. Biraz objektif olunmalı diye düşünüyorum.
SİYAD’ın kendi içinde ikiye, üçe bölündüğü kurumsal olarak alınan kararlara içerden itirazların geldiğini duyuyoruz, okuyoruz. En son Kayseri Film Festivalinde yasananlar, SİYAD’ın çeşitli festivallere gönderdiği jüriler, sektörel sorunlara yaklaşımı ve aldığı tavırlar kimi zaman üstten bir bakış olarak değerlendiriliyor. Sinema yazarları gerçekten tarafsız ve sinemaya dair her türlü kiritere haiz olarak filmleri değerlendirebiliyor mu ? Her SIYAD üyesi o kadar yetkin mi? Çok film izlemek yeterli mi?
SiYAD sonuçta homojen bir kurum, değişik görüşlere sahip üyeleri mevcut. Elbette SİYAD her zaman kusursuz ödüllendirmelere ve kararlara imza atıyor diyemeyiz ama SİYAD’ın bazı konularda öncü olduğu, sektöre örnek teşkil ettiği kararları da yok değil! Sansürün karşısında olduğunu her daim savunur mesela. Sektörü ilgilendiren kararlarda her daim görüşünü ortaya koyar. Her festivale SİYAD jürisi göndermeye çalışır. SİYAD festivaller kadar yönetmen ve yapımcılara da mesafeli olmalıdır. Sektörde bir denge yaratabilir mesela. SİYAD bu anlamda çok dikkatli olmalı, homojen yapısını ve sektöre karşı olan mesafesini korumalıdır bana göre. Üye alımlarında dört yıl yazma kıstası var, üye takip kurulu ve sonrasında yönetim kurulu başvuruları değerlendiriyor. Eğer başka dış etkenler yoksa, jüri olan üyelerin kararlarının yetkin olduğunu söyleyebiliriz.
Bu yılın finalistleri hatırlayalım mı?
EN İYİ FİLM
- Görülmüştür
- Kız Kardeşler
- Kraliçe Lear
- Küçük Şeyler
- Sibel
EN İYİ YÖNETMEN
- Emin Alper – Kız Kardeşler
- Pelin Esmer – Kraliçe Lear
- Serhat Karaaslan – Görülmüştür
- Kıvanç Sezer – Küçük Şeyler
- Çağla Zencirci, Guillaume Giovanetti – Sibel
EN İYİ SENARYO
- Emin Alper – Kız Kardeşler
- Tarık Aktaş – Nebula
- Serhat Karaaslan – Görülmüştür
- Kıvanç Sezer – Küçük Şeyler
- Çağla Zencirci, Guillaume Giovanetti ve Ramata Sy – Sibel
EN İYİ KADIN OYUNCU
- Cemre Ebüzziya – Kız Kardeşler
- Kübra Kip – Bağlılık: Aslı
- Başak Özcan – Küçük Şeyler
- Damla Sönmez – Sibel
- EceYüksel – Kız Kardeşler
EN İYİ ERKEK OYUNCU
- Kayhan Açıkgöz – Kız Kardeşler
- Berkay Ateş – Görülmüştür
- Caner Cindoruk – İçerdekiler
- Hayat Van Eck – Cep Herkülü: Naim Süleymanoğlu
- Alican Yücesoy – Küçük Şeyler
EN İYİ YARDIMCI KADIN OYUNCU
- Saadet Işıl Aksoy – Görülmüştür
- Füsun Demirel – Görülmüştür
- Elit İşcan – Sibel
- Nihal Koldaş – Küçük Şeyler
- Ece Yüksel – Bağlılık: Aslı
EN İYİ YARDIMCI ERKEK OYUNCU
- Timur Acar – Kapı
- Müfit Kayacan – Görülmüştür
- Erdem Şenocak – Görülmüştür
- Settar Tanrıöğen – İçerdekiler
- Kubilay Tunçer – Kız Kardeşler
EN İYİ GÖRÜNTÜ YÖNETİMİ
- Necmettin Akdeniz – Nebula
- Eric Devin – Sibel
- Emre Erkmen – Kız Kardeşler
- Hatip Karabudak – Küçük Şeyler
- Andreas Sinanos – Bağlılık: Aslı
EN İYİ MÜZİK
- Cem Öget – Bir Aşk İki Hayat
- Mahsun Kırmızıgül, Tevfik Akbaşlı ve Yıldıray Gürgen – Mucize 2: Aşk
- Giorgos Papaioannou ve Nikos Papaioannou – Kız Kardeşler
- Güldiyar Tanrıdağlı – Kapı
- Venus Music Peace Band (Cem Celal Bilge, Mert Coşar, Uğur Deynekli, Mustafa Aydın) – Anadolu Turnesi
EN İYİ KURGU
- Ali Aga – Görülmüştür
- Çiçek Kahraman – Kız Kardeşler
- Véronique Lange – Sibel
- Selda Taşkın – Küçük Şeyler
- Aylin Zoi Tinel, Erhan Acar Jr. – Bir Aşk İki Hayat
EN İYİ SANAT YÖNETİMİ
- Osman Çankırılı – Kız Kardeşler
- Soydan Kuş – Cep Herkülü: Naim Süleymanoğlu
- Osman Özcan – Sibel
- Hakan Yarkın – 7. Koğuştaki Mucize
- Alceste Wegner ve Reyhan Acar – Küçük Şeyler
Diğer dallardaki aday filmler birkaç gün içinde açıklanacak.
