Ne varsa eskilerde var
SERDAR AKBIYIK
2011’in En İyi 10 film listelerini hazırladığımızda gördük ki 10 Türk filminin sadece bir tanesi ilk yönetmenlik denemesi. Yani yine ne varsa eskilerde var…
2011 yılını bitirdik. Sinema açısından yerli ve yabancı yapımlar olarak vizyona giren filmler rekor kırdı. 23 yıldır Türkiye’de vizyona giren film sayısı açısından 2011, 291 film ile zirve yaptı. 71’i Türk 220’si yabancı olan filmlerin kalitesi ise tartışılır. Özellikle 71 Türk filminin 34 tanesinin, yani yarısının ilk yönetmenlik denemesi olduğunu düşünürsek durum daha net ortaya çıkar. Festivallerde yaptığımız eleştirilerin aslında sezonun bütünü için de geçerli olduğunu görüyoruz. Yılın 10 filmlik listelerini de yaptığımızda bilindik yönetmenler zirveye çıkıyor. Mesela benim listemin en başında Türkiye’nin Oscar aday adayı olan Nuri Bilge Ceylan’ın Bir Zamanlar Anadolu’da filmi yer alıyor. Hemen ardından ise Çağan Irmak’ın Dedemin İnsanları ikinciliğe kuruluyor. 2011 yılının en iyi 10 film listemde sadece Belma Baş’ın Zefir filminin ilk yönetmenlik üretimi olması tabii benim için bir ipucu. Lafı daha uzatmadan listelerimize geçelim:
2011 En İyi 10 Türk Filmi
Bir Zamanlar Anadolu’da
Nuri Bilge Ceylan’ın yönettiği ve Muhammet Uzuner, Yılmaz Erdoğan, Taner Birsel ile Fırat Tanış’ın oynadığı Bir Zamanlar Anadolu’da bozkırda bulunan elleri arkadan bağlanmış bir cesedin gölgesine saklanan insan ilişkilerinin karanlığını anlatıyor…
Dedemin İnsanları
Çağan Irmak’ın yönettiği ve Çetin Tekindor, Hümeyra, Zafer Algöz ile Yiğit Özşener’in oynadığı Dedemin İnsanları, küçük bir kasabada yaşayan on yaşında bir çocuk ve dedesi aracılığıyla, bir ailenin ve bir ülkenin geçirdiği büyük değişimi anlatıyor.
Gölgeler ve Suretler
Derviş Zaim’in yönettiği ve Osman Alkaş, Settar Tanrıöğen, Erol Refikoğlu ile Buğra Gülsoy’un oynadığı Gölgeler ve Suretler, 1963 yılında Kıbrıs’ta Türklerle Rumlar arasında parlayan ‘Kıbrıs Olayları’nı bir Karagöz kuklacısı olan babasından ayrı düşen genç bir kızın gözünden anlatıyor.
Kaybedenler Kulübü
Tolga Örnek’in yönettiği ve Nejat İşler, Yiğit Özşener, Ahu Türkpençe ile İdil Fırat’ın oynadığı Kaybedenler Kulübü’nde, Kaan ile Mete, 90’lı yılların ikinci yarısında, bir radyo programı yapmaya başlarlar. Programın şöhreti hızla yayılırken Kaan, aradığı aşkı Zeynep’de bulur ve tutkuyla yaşamaya çalışır.
Bizim Büyük Çaresizliğimiz
Seyfi Teoman’ın yönettiği ve İlker Aksum, Fatih Al, Güneş Sayın ile Taner Birsel’in oynadığı Bizim Büyük Çaresizliğimiz’de iki yakın arkadaş, aynı evde yaşamaya başladıklarında yakın arkadaşlarının kardeşi Nihal de onlarla kalmaya başlar. Bir süre sonra Ender ve Çetin, birbirlerinden habersiz Nihal’e aşık olurlar.
Entelköy Efeköy’e Karşı
Yüksel Aksu’nun yönettiği ve Şahin Irmak, Ayşe Bosse, Emin Gürsoy ile Recep Yener’in oynadığı Entelköy Efeköy’e Karşı’da doğayla baş başa yaşamak isteyen bir grup kentli ekolojist, Ege’de bir komün köyü inşa ederler. Bölgeye termik santral kurma kararı alınınca eski köylüler ile köyün yeni sakinleri arasında ilginç ve komik bir süreç başlar.
Saklı Hayatlar
- Haluk Ünal’ın yönettiği ve Ceren Hindistan, Yusuf Akgün, Lâçin Ceylan ile Zerrin Sümer’in oynadığı Saklı Hayatlar’da Aleviler’in karşı karşıya kaldığı toplumsal baskı ve önyargılar söz konusu ediliyor. Kültür Bakanlığı Fonu’ndan da destek alan Saklı Hayatlar bu konuda bir ilk film olma özelliği taşıyor.
Saç
Tayfun Pirselimoğlu’nun yönettiği ve Ayberk Pekcan, Nazan Kesal ile Rıza Akın’ın oynadığı Saç’ta dükkânına gelen Meryem’in ardından garip bir tutkuya kapılan perukçu Hamdi kanser hastasıdır. Hamdi’nin asosyal kişiliğinin yarattığı yalnızlıkla, Meryem saplantı haline gelir ve bu saplantı ona cinayet işletecek boyuta kadar ilerler.
Zefir
Belma Baş’ın yönettiği ve Şeyma Uzunlar, Vahide Gördüm, Sevinç Baş ile O. Rüştü Baş’ın oynadığı Zefir’de başına buyruk bir kız çocuğu olan Zefir, yaz tatilini anneannesiyle dedesinin Doğu Karadeniz Dağları’ndaki yayla evinde geçirmektedir. Uzaklardaki annesinin gelip onu alacağı günü iple çekmektedir. Ne var ki annesi Zefir’i almaya değil, her zamankinden daha uzun bir yolculuğa çıkmadan önce onunla vedalaşmaya gelmiştir.
Celal Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikayesi
Onur Ünlü’nün yönettiği ve Selçuk Yöntem, Ezgi Mola, Türkü Turan ile Tansu Biçer’in oynadığı Celal Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikayesi’nde, bir taşra şehrinde ailesiyle birlikte yaşayan saygın bir anayasa profesörü olan Celal Tan’ın, ilk eşinin ölümünden yıllar sonra, bir şekilde hayatını kurtardığı ve kendisinden çok genç olan bir üniversite öğrencisi kızla evlenmesi ve ardından yaşanan trajikomik olayları konu ediliyor.
2011 En İyi 10 Yabancı Film
Siyah Kuğu (Black Swan)
Darren Aronofsky’nin yönettiği ve Natalie Portman, Mila Kunis, Winona Ryder ile Vincent Cassel’in oynadığı Siyah Kuğu (Black Swan), Çok yetenekli bir balerin olan Nina, annesi Erica ile yaşamaktadır. Balenin, Beyaz Kuğu ile Siyah Kuğuyu aynı anda canlandırabilecek birine ihtiyacı vardır. Nina’nın yeni rakibi, Thomas’ı etkilemeyi başarmıştır. İki genç dansçı arasındaki rekabet garip bir arkadaşlığa dönüşürken Nina’nın karanlık tarafı da ortaya çıkmaya başlar.
Biutiful
Alejandro Gonzalez Inarritu’nun yönettiği ve Javier Bardem, Blanca Portillo, Martina Garcia ile Felix Cubero’nun oynadığı Biutiful’da olmayı, sevgiyi, ruhsallığı, suçu, pişmanlığı ve ölümlülüğü, Barcelona’nın tehlikeli yeraltı dünyasında dengelemeye çalışan Uxbal’ın hikâyesi anlatılıyor.
Hayat Ağacı (The Tree Of Life)
Terrence Malick’in yönettiği ve Brad Pitt, Sean Penn, Jessica Chastain ile Hunter McCracken’in oynadığı Hayat Ağacı (The Tree Of Life) en büyük oğulları Jack’in, çocukluk masumiyetinden, buruk yetişkinlik çağına geçişinde, babasıyla olan karmaşık ilişkisini yoluna sokma çabasına ayna tutuyor.
Benim Hikayem (Barney’s Version)
Richard J. Lewis’in yönettiği ve Paul Giamatti, Dustin Hoffman, Rosamund Pike ile Minnie Driver’ın oynadığı Benim Hikayem (Barney’s Version)’da Barney ikinci evliliğini yaparken hayatının aşkıyla karşılaşır. Tabii ki düğün gecesi olan bu karşılaşma Barney’nin hayatını darmadağın eder. Aşk bir erkeği tek eşli yapabilir mi? En önemli soru budur…
Bir Ayrılık (Jodaeiye Nader az Simin – A Seperation)
Asghar Farhadi’nin yönettiği ve Leila Hatami, Sareh Bayat ile Shahab Hosseini’nin oynadığı Bir Ayrılık’da (A Separation) Simin, kocası Nader ve kızı Termeh’le birlikte İran’ı terk etmek istemektedir. Nader’in Alzheimer hastası babasını bırakmayı reddetmesi üzerine boşanma davası açan Simin, dava talebi reddedilince anne babasının evine gider.
Dövüşçü (The Fighter)
David O. Russell’in yönettiği ve Christian Bale, Mark Wahlberg, Amy Adams ile Melissa Leo’nun oynadığı Dövüşçü (The Fighter) Dicky Ecklund efsanevi eski boksördür. Ancak yeteneğini boşa harcamış ve başarı imkânını kaybetmiştir. Mickey Ward ise Dicky’nin üvey kardeşidir. Bu gerçek hikâyeden uyarlanan film, iki kardeşin her şeye rağmen tekrar bir araya gelip parçalanan ailelerini bir araya getirme çabalarını anlatıyor.
Benim Adım Aşk (I am Love)
Luca Guadagnino’nun yönettiği ve Tilda Swinton, Edoardo Gabbriellini, Flavio Parenti ile Alba Rohrwacher’ın oynadığı Benim Adım Aşk’da (Amore – I am Love) burjuvazi, yasak aşk ve tutku üçgeninde gelişen trajik bir aşk hikâyesi konu ediliyor. Evin hanımı Emma, kocasının iş seyahatleri ile kızının okul için evden ayrılmasıyla kendini yalnız hissetmeye başlar ve oğlunun aşçı arkadaşıyla bir ilişki yaşamaya başlayınca kendini yeni bir dünyanın içinde bulur.
İmkansızın Şarkısı (Noruwei No Mori)
Tran Ann Hung’un yönettiği İmkansızın Şarkısı (Noruwei No Mori – Norweigan Wood) Beatles şarkısının romantik melânkolisini taşıyan, aşk, ölüm ve kalp kırıklığı üzerine bir başyapıt.
Yeryüzündeki Son Aşk (Perfect Sense)
David Mackenzie’nin yönettiği ve Ewan McGregor, Eva Green, Connie Nielsen ile Stephen Dillane’in oynadığı Yeryüzündeki Son Aşk’da (Perfect Sense) kadınlara bağlanmakta sorunları olan Michael, soğuk görünümlü güzel doktor Susan ile tanışır. İkisi de birbirlerine karşı derin duygular hissederken, tüm dünyada insanların duyularını sırayla yok eden salgın bir hastalık baş gösterir.
İçimdeki Yangın (Incendies)
Denis Villeneuve’nin yönettiği ve Lubna Azabal, Melissa Desormeaux Poulin, Maxim Gaudette ile Remy Girard’ın oynadığı İçimdeki Yangın’da (Incendies) anneleri Nawal’ın ölümünün ardından Lübnan’a doğru yola çıkan Simon ve Jeanne adlı ikizleri anlatıyor. Bu serüven, onları annelerinin geçmişiyle ilgili çarpıcı bir gerçekle karşı karşıya getirir.
KEREM AKÇA
Genelde kendini kabul ettiren yönetmenlerin estirdiği (buna bizde vizyona girmeyen Torino Atı ve Drive’ı da örnek verebiliriz), korku sinemasında yenilikçi hamlelerin yapıldığı, ülke sinemalarının standartları ışığında kaliteli işler çıkardığı bir yılı geride bıraktık. Hollywood’un ‘fantastik’ açılımı tüm hızıyla ‘çöp’ örneklere kaymayı sürdürürken, Başlangıç sonrası düşünsel bilimkurguların alternatif düzen temsilleriyle dikkat çektikleri görüldü. Bunun yanında Türk sinemasının ‘modern aşk filmi’ süzgecinde Yeşilçam’ın dışına çıkma arzusunun kayda değer örneklerini izleme fırsatı bulurken, ‘geçmişle hesaplaşma’ ile ‘ötekilik meselesi’ üzerinden yürüyen temasal bütünlükler gördük. Postmodern denemeler yapan ufku açık yerli yönetmenler ise ‘evrensel’ temsil için önemli bir dayanak noktasına dönüştü şüphesiz. Yani dünya sineması da Türk sineması da formda bir yılı kapatırken, 71 filmle rekor Türk filmi sayısına ulaşılması belli ki ‘kaliteli’ iş oranına yansımış.
En iyi 10 yabancı film
1-Ruhlar Bölgesi (Insidious)
2-Hayat Ağacı (The Tree of Life)
3-Siyah Kuğu (Black Swan)
4-Yeryüzündeki Son Aşk (Perfect Sense)
5-Mutlu Azınlık (Happy Few)
6-Hanna
7-Başka Bir Yerde (Somehwere)
8-İçinde Yaşadığım Deri (La Piel Que Habito)
9-Çığlık 4 (Scream 4)
10-Ateşli Oda (Habitación en Roma)
En iyi 10 Türk filmi
1-Saç
2-Kaybedenler Kulübü
3-Bir Zamanlar Anadolu’da
4-Celal Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikayesi
5-Kağıt
6-Gişe Memuru
7-Kar Beyaz
8-Nar
9-Atlıkarınca
10-Küçük Günahlar
ALİ ULVİ UYANIK
| YABANCI – 1 | ÜÇ | 3 | TOM TYKWER |
| YABANCI – 2 | HUGO | HUGO | MARTIN SCORSESE |
| YABANCI – 3 | HAYAT AĞACI | THE TREE OF LIFE | TERRENCE MALICK |
| YABANCI – 4 | ÖMRÜMÜZDEN BİR SENE | ANOTHER YEAR | MIKE LEIGH |
| YABANCI – 5 | BİSİKLETLİ ÇOCUK | LE GAMIN AU VÉLO | JEAN-PIERRE DARDENNE, LUC DARDENNE |
| YABANCI – 6 | VAMPİR CEHENNEMİ | STAKE LAND | JIM MICKLE |
| YABANCI – 7 | SERSERİLER | NEDS | PETER MULLAN |
| YABANCI – 8 | SALGIN | CONTAGION | STEVEN SODERBERGH |
| YABANCI – 9 | BENİM ADIM AŞK | IO SONO L’AMORE | LUCA GUADAGNINO |
| YABANCI – 10 | TROLL AVI | TROLLJEGEREN | ANDRÉ ØVREDAL |
| YERLİ – 1 | SAÇ | SAÇ | TAYFUN PİRSELİMOĞLU |
| YERLİ – 2 | BİR ZAMANLAR ANADOLU’DA | BİR ZAMANLAR ANADOLU’DA | NURİ BİLGE CEYLAN |
| YERLİ – 3 | KAR BEYAZ | KAR BEYAZ | SELİM GÜNEŞ |
| YERLİ – 4 | SAKLI HAYATLAR | SAKLI HAYATLAR | A.HALUK ÜNAL |
| YERLİ – 5 | BİZİM BÜYÜK ÇARESİZLİĞİMİZ | BİZİM BÜYÜK ÇARESİZLİĞİMİZ | SEYFİ TEOMAN |
| ANİMASYON – 1 | AŞIRICILAR | KARI-GURASHI NO ARIETTI | HIROMASA YONEBAYASHI |
| ANİMASYON – 2 | RANGO | RANGO | GORE VERBINSKI |
| ANİMASYON – 3 | RİO | RIO | CARLOS SALDANHA |
| ANİMASYON – 4 | KIRMIZI BAŞLIKLI KIZ KÖTÜLERE KARŞI | HOODWINKED TOO! HOOD VS. EVIL | MIKE DISA |
| ANİMASYON – 5 | SEVİMLİ CÜCELER Cino ve Jülyet | GNOMEO & JULIET | KELLY ASBURY |
2011’de 23 yılın rekoru kırıldı ve 291 film gösterime girdi. Yani ‘herkes için film’ vardı salonlarda. 3 Boyutlu filmlerdeki artışla birlikte de, dijital teknoloji yaygınlaştı. Sinemada film seyretmek bir zevk halini aldı. Ancak ‘art house’, tüm bir yıl festival havası yaratmasına karşın, bu filmlere özgü salon sayısı artmadı. Hatta mevcutlardaki ekonomik sıkıntılar arttı. Şu an için en önemli sorun ‘art house’ sinemaların eksikliği ve Emek gibi son değerli mekânların da gözden çıkarılması yazık ki!
ALPER TURGUT
2011’de 71’i yerli toplam 291 film gösterime girmiş, bu bir rekor ancak seyirci sayısı ve hasılata yansımış mı?
Elbette, hayır! 2010 kıl payı geçildi ve 42 milyon küsur seyirci sinema salonlarına koştu. Her insanın bir kez filme
gittiğini varsaysak, 75 milyonluk ülkede, 33 milyon kişinin sinemadan bihaber olduğu ortaya çıkar. Yani gişe
filmleri de olmasa sinema salonları kapılarına kilit vuracak, resmen… Memleket insanının aptal kutusu televizyondan
ve onun saçmasapan dizilerinden başını kaldırıp, sinema büyüsüne kapılmasını ummak, belki safdillik, lakin uygun
bilet fiyatları, nitelikli filmler ve AVM’lerden kurtulup sokakla soluklanan sinemalar, bu amansız ve uğursuz kördüğümü çözebilir.
İşte o vakit halk yeniden beyazperdeyle barışır ve böylelikle mutlu bir son yazılmış olur.
1- Bir Zamanlar Anadolu’da
2- Press
3- Gölgeler ve Suretler
4- Bizim Büyük Çaresizliğimiz
5- Saklı Hayatlar
6- Aşk ve Devrim
7- Gelecek Uzun Sürer
8- Dedemin İnsanları
9- Misafir
10- Atlıkarınca
1-Hugo
2-Bir Ayrılık
3-Biutiful
4-İçimdeki Yangın
5-Siyah Kuğu
6-Maymunlar Cehennemi Başlangıç
7-Şeytanı Gördüm
8-Yağmuru Bile
9-Çölde Kutup Ayısı
10-Benim Hikayem
BANU BOZDEMİR
Genelde kendini kabul ettiren yönetmenlerin estirdiği (buna bizde vizyona girmeyen Torino Atı ve Drive’ı da örnek verebiliriz), korku sinemasında yenilikçi hamlelerin yapıldığı, ülke sinemalarının standartları ışığında kaliteli işler çıkardığı bir yılı geride bıraktık. Hollywood’un ‘fantastik’ açılımı tüm hızıyla ‘çöp’ örneklere kaymayı sürdürürken, Başlangıç sonrası düşünsel bilimkurguların alternatif düzen temsilleriyle dikkat çektikleri görüldü. Bunun yanında Türk sinemasının ‘modern aşk filmi’ süzgecinde Yeşilçam’ın dışına çıkma arzusunun kayda değer örneklerini izleme fırsatı bulurken, ‘geçmişle hesaplaşma’ ile ‘ötekilik meselesi’ üzerinden yürüyen temasal bütünlükler gördük. Postmodern denemeler yapan ufku açık yerli yönetmenler ise ‘evrensel’ temsil için önemli bir dayanak noktasına dönüştü şüphesiz. Yani dünya sineması da Türk sineması da formda bir yılı kapatırken, 71 filmle rekor Türk filmi sayısına ulaşılması belli ki ‘kaliteli’ iş oranına yansımış.
En iyi 10 yabancı film
1-Ruhlar Bölgesi (Insidious)
2-Hayat Ağacı (The Tree of Life)
3-Siyah Kuğu (Black Swan)
4-Yeryüzündeki Son Aşk (Perfect Sense)
5-Mutlu Azınlık (Happy Few)
6-Hanna
7-Başka Bir Yerde (Somehwere)
8-İçinde Yaşadığım Deri (La Piel Que Habito)
9-Çığlık 4 (Scream 4)
10-Ateşli Oda (Habitación en Roma)
En iyi 10 Türk filmi
1-Saç
2-Kaybedenler Kulübü
3-Bir Zamanlar Anadolu’da
4-Celal Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikayesi
5-Kağıt
6-Gişe Memuru
7-Kar Beyaz
8-Nar
9-Atlıkarınca
10-Küçük Günahlar
FIRAT SAYICI
TÜRK
Misafir/M3 Film/Zeryen Film,
Gölgeler ve Suretler/M3 Film/Marathon Film-Yeşil Film,
Dedemin İnsanları/Warner Bros./Most Production – Ay Yapım
Press/Tiglon Film/Karıncalar Yapım,
Behzat Ç.: Seni Kalbime Gömdüm/Özen Film/Adam Film – Nadoworks Media,
ANİMASYON
Aşırıcılar
Megazeka (Megamind)/UIP Filmcilik,
Rango/UIP Filmcilik,
Şirinler (The Smurfs)/Warner Bros,
Arabalar 2 (Cars 2)/UIP Filmcilik,
YABANCI
Çölde Kutup Ayısı (The Misfortunates)/M3 Film/Bir Film,
Biutiful/Chantier Films,
Siyah Kuğu (Black Swan)/Tiglon Film,
Millennium Üçlemesi III (The Girl Who Kicked The Hornet’s Nest)/Tiglon Film/Kalinos
Londra Bulvarı (London Boulevard)/Pinema Film,
GEÇEN YILIN YORUMU
Bilindiği gibi 2011 yılında sinema salonları seyirci açısından oldukça kan kaybetti. Bu durumda öncelikle Türk yapımcılarının hayal kırıklığına uğramasına neden oldu. Örneğin daha yüksek bir gişeyi hak eden “Yangın Var” gibi filmler ne yazık ki istedikleri başarıyı elde edemediler. Bunun yanı sıra “Sümela’nın Şifresi: Temel” gibi filmler sürpriz çıkışlar yaptılar. Dünyada ise usta yönetmenlerin melankolik, iç dünyalarına yönelik, kişisel filmleri ön plana çıktı. Animasyon sinemasında ise pek kayda değer bir yenilik yok kanımca. Umarım 2012 sinema sektörü için daha hayırlı, verimli geçer.
MURAT TOLGA ŞEN
2011 inceleme
Sevgili okur, üzülerek söylemeliyim ki, Batı cephesinde değişen bir şey yok! 2010 yılı için ne dediysem hepsi 2011 için daha acılaşmış bir şekilde karşımıza çıktı. Sinema okulundan mezun olur olmaz dünyanın en iyi filmini çekmeye çalışan ama yeteneksizlikten ve bütçesizlikten bizi birbirinden kötü filmlere mahkum eden “ilk” yönetmenlik denemeleri, artık iyice formülize edilmiş, en sıkı takipçisine bile sıkıcı gelen “festival sineması” örnekleri ve yaratıcılıktan uzak, sırtını CGI’a dayamış Hollywood maskaralıkları… Tüm bu eziyeti ise bir avuç film için çektik yıl boyunca… Artan film sayısına rağmen azalan bilet satışı çok yakında ciddi sorunların yaşanacağının göstergesi adeta… Neyseki elimizde hala kısa bir liste oluşturabilecek kadar iyi film var ve işte onlar!
En iyi Türk Filmleri
Eyvah Eyvah 2
Gölgeler ve Suretler
Kaybedenler Kulübü
40
Nar
En iyi yabancı Filmler
The Fighter / Dövüşçü
Incendies / İçimdeki Yangın
Senna
The Tree of Life / Hayat Ağacı
Hugo
En iyi Animasyonlar
Megazeka
Arthur Christmas / Hediye Operasyonu
The Adventures of Tintin / Tenten’in Maceraları
Kari Gurashi No Arietti / Aşırıcılar
Kung Fu Panda 2
